Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định “Phát triển mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh”, “Phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”.
Trên tinh thần đó, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đang trở thành một trong những động lực quan trọng nhất, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Sự phát triển của các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho thấy đây không chỉ là xu hướng, mà còn là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển kinh tế của quốc gia, là chìa khóa thành công và phát triển bền vững.
Ông Chang Joon Yeon, Phó Chủ tịch Viện Khoa học và Công nghệ Hàn Quốc
phát biểu tại TECHFEST Hải Phòng 2025
Trong những năm gần đây, hoạt động khởi nghiệp ở Việt Nam bắt đầu có những tiến triển đáng khích lệ, đặc biệt là sau khi có chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế. Đặc biệt là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với những ứng dụng vượt trội hỗ trợ lựa chọn phương án kinh doanh tiếp cận thị trường huy động các nguồn lực, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp mở rộng thị trường, phát triển những ngành, lĩnh vực, các sản phẩm, dịch vụ mà Việt Nam có tiềm năng và lợi thế so sánh. Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng cao trong nhiều năm, các yếu tố vĩ mô ổn định, môi trường đầu tư, kinh doanh liên tục được cải thiện, tầng lớp trung lưu tăng nhanh, số người sử dụng internet và giá trị thương mại điện tử tăng nhanh,… cũng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động khởi nghiệp.
Tuy nhiên trong quá trình khởi nghiệp, các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thường gặp phải những khó khăn vướng mắc không nhỏ, ví dụ như:
Một là, Thiếu kiến thức và kinh nghiệm: Với các startup trẻ, kiến thức và kinh nghiệm chính là những yếu tố thiếu nhiều nhất. Những doanh nghiệp đổi mới sáng tạo mới thành lập, bắt đầu hoạt động kinh doanh sẽ thiếu kinh nghiệm trong việc vận hành hệ thống gồm nhiều phòng ban, cách kết nối tạo thành 1 thể thống nhất mang lại hiệu quả công việc cao.
Hai là, Nguồn nhân sự mới chưa chất lượng: Khó khăn khi khởi nghiệp khác mà doanh nghiệp mới phải đối mặt đó là nguồn nhân sự mới chưa thực sự chất lượng. Có thể bạn thuê được nhiều người giỏi, tuy nhiên, việc kết nối môi trường làm việc còn chưa thực sự hiệu quả, mang lại hiệu suất công việc tối đa.
Ba là, Khả năng kiểm toán yếu: Việc quản lý tài chính, kiểm toán các dự án quan trọng, cân đối nguồn tiền sử dụng giúp dự án đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, các doanh nghiệp mới thường gặp hạn chế trong việc kiểm toán, cân đối thu chi, quản lý dòng tiền thời gian đầu.
Bốn là, Xây dựng cấu trúc doanh nghiệp chưa chuyên nghiệp: Cơ cấu tổ chức được xem là một nền tảng vững chắc để doanh nghiệp có thể hoạt động đúng quy trình và chuyên nghiệp hơn. Tuy nhiên trong quá trình khởi nghiệp, việc xây dựng cơ cấu doanh nghiệp cũng như quản lý sẽ gặp nhiều thiếu sót.
Năm là,Thiếu vốn đầu tư: Vốn đầu tư chính là vấn đề quan trọng mà mỗi người cần đối mặt khi bắt đầu khởi nghiệp, và việc thiếu vốn đầu tư sẽ là một trở ngại rất lớn trong quá trình xây dựng doạnh nghiệp khởi nghiệp ĐMST.
Sáu là, Khó khăn trong việc xác định thị trường mục tiêu: Thị trường mục tiêu có thể xem là yếu tố tiên quyết tạo ra giá thành, chi phí cho sản phẩm và dịch vụ mà chúng ta đang đầu tư.
Bẩy là, Thách thức trong marketing và bán hàng: Xây dựng và triển khai các chiến lược marketing hiệu quả cùng với việc tạo ra doanh số bán hàng là bài toán khó cho nhiều doanh nghiệp mới. Tuy nhiên việc hiểu và xây dựng một hệ thống marketing bán hàng tối ưu sẽ là một khó khăn để khách hàng biết đến bạn.
Tám là, Cạnh tranh thị trường: Thị trường cạnh tranh ngày càng tăng cao và trở nên khốc liệt hơn. Điều này đòi hỏi các nhà sáng lập phải có một ý tưởng độc đáo và chiến lược cạnh tranh rõ ràng để giành được thị phần.
Chín là, Theo kịp công nghệ: Việc theo kịp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và áp dụng chúng một cách hiệu quả trong kinh doanh là thách thức lớn. Hiện nay có vô số công nghệ mới phát triển mỗi ngày, cùng với AI (trí tuệ nhân tạo) cũng góp phần làm cho những lao động phổ thông bị thay thế. Doanh nghiệp mới nếu không theo kịp công nghệ sẽ sớm bị đào thải, ngay cả những công ty lớn, nếu không áp dụng công nghệ thì cơ hội cạnh tranh cũng sẽ giảm đi đáng kể.
Mười là, Xây dựng mối quan hệ và mạng lưới: Doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST thường sẽ không có mạng lưới quan hệ. Việc thiết lập và duy trì mạng lưới quan hệ là một phần quan trọng của sự thành công trong kinh doanh. Tuy nhiên, việc xây dựng mối quan hệ chất lượng và bền vững không phải là điều dễ dàng, đặc biệt khi bạn mới bắt đầu và chưa có nhiều kết nối.
Một số giải pháp nhằm khắc phục những khó khăn vướng mắc cơ bản trong quá trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mà các doanh nghiệp có thể tham khảo:
Một là, Củng cố kiến thức, kinh nghiệm: Tận dụng nguồn tài nguyên tri thức vô tận từ các khóa học trực tuyến, sách và hội thảo. Đồng thời, tìm kiếm sự hướng dẫn từ các chuyên gia và doanh nhân thành công trong ngành để tích lũy bí quyết và chiến lược kinh doanh hiệu quả.
Hai là, Xây dựng một hệ thống tuyển dụng khéo léo và chất lượng, kết hợp với chính sách đào tạo và phát triển nhân viên, tạo môi trường làm việc hấp dẫn để thu hút tài năng, đồng thời phát huy tối đa năng lực của mỗi cá nhân.
Ba là, tăng cường công tác kiểm toán: Giải pháp hiệu quả là cần thuê nhân lực kế toán có chuyên môn, năng lực để quản lý tài chính cho doanh nghiệp.
Bốn là, Xây dựng cấu trúc doanh nghiệp: Để hạn chế sai sót, ngay từ những bước đầu tiên, việc hình thành văn hóa tổ chức, xác định mục tiêu ngắn hạn và dài hạn và các quy tắc kinh doanh là cực kỳ quan trọng, đòi hỏi các chủ doanh nghiệp cần chú trọng tập trung.
Năm là, tăng cường thu hút, đa dạng hóa các nguồn lực tài chính hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo từ nhiều nguồn khác nhau. Đẩy mạnh các phương thức hợp tác đầu tư phù hợp, hiệu quả trong hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
Sáu là, Thực hiện nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và sử dụng dữ liệu để phân tích nhu cầu và hành vi của khách hàng.
Bẩy là, Tập trung vào marketing nội dung và mạng xã hội để tạo dựng sự nhận diện thương hiệu. Áp dụng các chiến thuật bán hàng hiện đại và phân tích dữ liệu khách hàng. Sau đó hãy tìm những chuyên gia để có thể học hỏi và trau dồi kinh nghiệm.
Tám là, Nghiên cứu và phân tích đối thủ cạnh tranh, đồng thời tìm kiếm điểm khác biệt và tạo ra giá trị độc đáo cho sản phẩm, dịch vụ của mình.
Chín là, Tích cực tham gia các sự kiện ngành nghề, hội chợ, và hội thảo để mở rộng mạng lưới. Phát triển mối quan hệ qua mạng xã hội chuyên nghiệp. Đặc biệt, không chỉ kết nối mà còn cần nuôi dưỡng các mối quan hệ đó bằng cách thường xuyên tương tác, chia sẻ kiến thức và cơ hội.
Để cộng đồng doanh nghiệp Đổi mới sáng tạo ngày càng phát triển, rất cần cộng đồng khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, nhất là thế hệ trẻ tiếp tục phát huy khí chất, bản lĩnh, trí tuệ, dám đối diện với khó khăn, thách thức, mạnh mẽ, nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, dám khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, chấp nhận rủi ro để tạo nên những điều phi thường, góp phần xây dựng một đất nước Việt Nam hùng cường, phát triển bền vững.
Hoàng Minh Tuân – Trung tâm KH, CN và ĐMST tỉnh Lào Cai
